شنایی با درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد ( act)
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد یا ACT ، نوعی از تحلیل رفتار بالینی است که
در رواندرمانی به کار میرود.
این روش یک مداخله روانشناختی مبتنی بر شواهد است که راهبردهای "پذیرش و
توجه آگاهی" را به شیوه های مختلفی با راهبرد های "تعهد و تغییر رفتار" با
هدف افزایش "انعطاف پذیری روانشناختی" در می آمیزد.
به زبان ساده تر می توان گفت، در واقع act یک رفتار درمانی است که موضوع آن
عمل است اما نه هر عملی، بلکه عملی که اولا ارزش محور باشد.
ثانیا عملی که ذهن آگاهانه باشد. عملی که با حضور و هشیاری کامل انجام می
شود: گشوده بودن نسبت به تجربه و مشارکت کامل در آنچه انجام می شود .
این درمان که نامش را از پیام اصلی اش می گیرد معتقد است، آنچه را که خارج
از کنترل شخصی ات است را بپذیر و به عملی که زندگی ات را غنی می سازد متعهد
باش.
هدف actکمک به مراجع برای ایجاد یک زندگی غنی ،کامل و معنا دار است، در عین
پذیرش رنجی که زندگی به ناچار با خود همراه دارد.
بنیادهای فلسفی ACT
بنیاد فلسفی ACT ریشه در فلسفهای پراگماتیک دارد که "بافتارگرایی
کارکردی" نامیده میشود.
این رویکرد بر اساس نظریه ی چارچوب رابطهای بنیان نهاده شده است که
نظریهای جامع در باب زبان و شناخت و البته شاخهای از تحلیل رفتاری است.
ACT با رفتاردرمانی شناختی سنتی تفاوتهایی چند دارد، از جمله اینکه هدف
رفتاردرمانی شناختی آن است که به افراد آموزش داده شود روی افکار، احساسات،
حسهای بدنی، خاطرات و دیگر وقایع درونی کنترل بهتری داشته باشند.
اما در ACT هدف این است که افراد بیاموزند وقایع درونیشان، به ویژه
آنهایی را که ناخواستهاند، قضاوت نکنند و بپذیرند.
ACT فرد را یاری میکند تا با حسی متعالی از خود که "خود - به عنوان-
بافتار" شناخته میشود کسب کند.
معنی چنین حسی آن است که فرد همیشه مشاهده گر، تجربه کننده ی افکار،
احساسات، حسهای بدنی و خاطرات خود و درعینحال از آنها متمایز است.
هدف کاربرد ACT آن است که به مراجع کمک کند تا ارزشهای زندگیاش را مشخص
کند و بر اساس آنها اقدام به عمل کند. هدف ACT آن است که در این فرآیند
شادابی و معنای بیشتری به زندگی مراجع افزودهشده و انعطافپذیری
روانشناختی او افزایش بیابد.
باید به این نکته اشاره کرد که نگاه غالب در روانشناسی، نگاهی مکانیستیک
است.
در این نگاه افکار، احساسات، خاطرات، باورها و میل هایی وجود دارند که ذاتا
معیوب، ناکارآمد، آسیب زا و مسآله ساز هستند و باید اصلاح یا حذف شوند.
حرف جدید بافتارگرایی کارکردی چیست؟
الگو های مکانیستیک یکی از موفق ترین الگوها در روانشناسی بوده اند اما
زمینه گرایی عملکردی یا همان بافتارگرایی کارکردی، رویکرد فلسفی متفاوتی
است که طبیعتا منجر به روش های درمانی متفاوتی نیز می شود.
مراجعان نیز معمولا با نگاهی مکانیستیک وارد درمان می شوند. آن ها معتقدند
چیزهایی را از دست داده اند، مثل اعتماد به نفس یا عزت نفس.
در رویکرد هایی مثل درمان شناختی رفتاری، این ها نشانه ها و علامت هایی
هستند که ناکارآمد، منفی و غیر منطقی اند و باید با الگوهای منطقی و کارآمد
جا به جا شوند.
اما در act هدف، تغییر این ها نیست، بلکه هدف تغییر رابطه ی مراجع با افکار
و احساساتش است، به نحوی که دیگر آن ها را نشانه نبیند.
تا زمانی که ما فکر و یا احساسی را به عنوان نشانه برچسب بزنیم، این برداشت
وجود داردکه بد، نادرست، منفی و آسیب زاست و برای سالم بودن باید از شر آن
خلاص شد.
این شیوه باعث منازعه ی ما با این افکار و احساسات می شود، منازعه ای که
معمولا نتیجه ی خوبی ندارد.
هدف نهایی، تغییر این افکار و احساسات رنج آور از شکل قدیمی ، یعنی نشانه
های آسیب زای نا بهنجاری که مانع زندگی معنا دار و غنی هستند، به شکل جدید
تر یعنی تجارب انسانی طبیعی که بخش هایی از یک زندگی معنا دار و غنی هستند
می باشد.
در حقیقت اکت تمرکز کمتری بر کاهش نشانه دارد و بیشتر متمرکز بر پذیرش
نشانه و افزایش کیفیت زندگی است.اصول بنیادی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد
- گسلش شناختی: همان طور که اشاره شد، act مبتنی بر نظریه جامعی در
مورد زبان و شناخت است که یکی از ویژگی های انسان که او را از سایر
حیوانات متمایز می کند را "توانایی ارادی او در ارتباط دادن رویدادها به
یکدیگر به طور کلامی" می داند.
این توانایی می تواند مفید باشد، به این صورت که به ما در حل مسأله کمک می
کند. اما همانند چاقویی دولبه می تواند آسیب زا نیز باشد.
مثلا زمانی که فردی افکار، خاطرات و احساساتی در مورد یک تجربه ی وحشتناک
در دوران کودکی دارد، می تواند همه ی این خاطرات و احساسات همراه با آن را
به زمان حال بیاورد، حتی اگر چندین سال از آن تجربه گذشته باشد.
بنابراین، این فرایند آمیختگی که از طریق آن، فرایندهای کلامی شدیدا و به
طور نامناسب بر روی انسان تأثیر دارند، منجر به این می شود که فرد به شیوه
هایی رفتار کند که با شبکه های کلامی انعطاف ناپذیر هدایت می شوند، نه با
شرایط واقعی محیط.
برای مثال فردی که سابقه ی تجربه دردناکی در گذشته داشته، اکنون با این
فکر که "نمی توانم به کسی اعتماد کنم" آغشته می شود و از بسیاری از روابط
بین فردی اجتناب می کند.
اکت از طریق مداخلات مربوط به گسلش شناختی، به دنبال آن است که به مراجعان
کمک کند تا به طور انعطاف ناپذیر تسلیم افکار و قوانین ذهنی شان نباشند و
به جای آن ، شیوه هایی بیابند برای تعامل موثرتر با دنیایی که مستقیما
تجربه می شود.
- پذیرش: برخلاف موج اول رفتار درمانی که متمرکز بر رفتار بود، act
وcbt هر دو روش های آشکاری را برای برخورد با "افکار مسأله ساز " مطرح می
کنند.
در act، پذیرش و نیز گسلش، ابزار اصلی برای مقابله با این افکار است در
حالیکه در cbt، بازسازی شناختی مطرح می شود.
اما از منظر act ، بازسازی شناختی در cbtبر محتوای شناخت تمرکز بسیاری
دارد و بدین وسیله چرخه ی نشخوار فکری زنده نگه داشته می شود. به این دلیل،
act پذیرش نشانه ها و کنترل رفتار را به عنوان جایگزین بازسازی شناختی
مطرح می کند.
معنای صحیح پذیرش چیست؟
پذیرش در act اینگونه تعریف می شود :
" دریافتن یک رویداد یا موقعیت و ترک و رها کردن برنامه ی کنترل نشانه های
ناکارآمد و یک فرایند فعال احساس کردن احساسات به عنوان احساسات، فکر کردن
به افکار به عنوان افکار و... ".
پذیرش نباید با تحمل یا تسلیم اشتباه گرفته شود چرا که هر دوی این مفاهیم
جبری و منفعل اند.
در حقیقت پذیرش عبارت است از آگاهی از تجارب درونی و پذیرفتن فعال آن ها،
بدون اقدامی برای کاهش آن ها و بدون اقدام بر اساس جنبه ی لفظی آن ها.
مراجعانی که تشخیص اختلالات روان شناختی دریافت می کنند همواره این انتظار
را از درمان دارند که درمانگر کاری برای حذف یا حداقل کاهش نشانه هایشان
انجام دهد.
این هدف در cbt منعکس می بشود که بر چالش با شناختار ها یا کنترل و کاهش
برانگیختگی فیزیولوژیک تمرکزدارد.
اما پذیرش از این رویکرد متفاوت است . به این صورت که هدف پذیرش آن است که
باعث شود فرد هر آنچه تجارب درونی یعنی افکار ، احساسات، خاطرات و احساسات
بدنی ارایه می دهند را بدون نیاز به دفاع در برابر آن ها بپذیرد.
در حقیقت مداخلات مبتنی بر پذیرش به دنبال این هدف هستند که مراجع تمرکزش
را از تغییر و کاهش نشانه به داشتن یک زندگی ارزشمند تغییر دهد .
تا به اینجا دو اصل اساسی "پذیرش" و "گسلش شناختی" به عنوان بنیان اولیه ی
رویکرد اکت مطرح شد. برای آشنایی با چهار اصل اساسی دیگر و فنون عملی این
رویکرد به ادامه مطلب مراجعه کنید.
منبع:
مشاوره-آنلاین.com
برچسب ها: تازه کار ,درمانگر ,مشاور ,مشاوره ,مشاوره تازه کار ,